*🔔मूल श्लोकः 🔔* न कर्मणामनारम्भान्नैष्कर्म्यं पुरुषोsश्नुते। न च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति।।३.४।।

*🔔मूल श्लोकः 🔔*
न कर्मणामनारम्भान्नैष्कर्म्यं पुरुषोsश्नुते।
न च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति।।३.४।।
*🏹पदच्छेदः........*
न, कर्मणाम्, अनारम्भात्, नैष्कर्म्यम्, पुरुषः, अश्नुते।
न, च, संन्यसनात्, एव, सिद्धिम्, समधिगच्छति।।
*🌷पदार्थः...... 🌷*
पुरुषः — मनुष्यः
कर्मणाम् — क्रियाणाम्
अनारम्भात् — अनाचरणात्
नैष्कर्म्यम् — कर्मराहित्यम्
न अश्नुते — न लभते
संन्यसनात् — सर्वकर्मपरित्यागात्
सिद्धिं च — आत्मज्ञानं च
न समधिगच्छति — न सम्प्राप्नोति।
*🌻अन्वयः 🌻*
पुरुषः कर्मणाम् अनारम्भात् नैष्कर्म्यं न अश्नुते। (कर्मणाम्) संन्यसनात् एव सिद्धिं च न समधिगच्छति।
*🐚आकाङ्क्षाः🐚*
_न अश्नुते।_
किं न अश्नुते?
*नैष्कर्म्यं न अश्नुते।*
कस्मात् नैष्कर्म्यं न अश्नुते?
*अनारम्भात् नैष्कर्म्यं न अश्नुते।*
केषाम् अनारम्भात् नैष्कर्म्यं न अश्नुते?
*कर्मणाम् अनारम्भात् नैष्कर्म्यं न अश्नुते।*
कर्मणाम् अनारम्भात् कः नैष्कर्म्यं न अश्नुते?
*कर्मणाम् अनारम्भात् पुरुषः नैष्कर्म्यं न अश्नुते।*
_न समधिगच्छति।_
कां न समधिगच्छति?
*सिद्धिं च न समधिगच्छति।*
सिद्धिं कस्मात् एव न समधिगच्छति?
*सिद्धिं (कर्मणाम्) संन्यसनात् एव न समधिगच्छति।*
*📢 तात्पर्यम्......*
मनुष्यः कर्मणः अनाचरणेन निष्कर्मतां न लभते। तथा कर्मत्यागमात्रेण आत्मज्ञानमपि न विन्दति।
*🌸 रामानुजीयमतम्.......*
नैष्कर्म्यम् = ज्ञाननिष्ठा।
*🌻व्याकरणम्.......*
▶सन्धिः
अनारम्भान्नैष्कर्म्यम् = अनारम्भात् + नैष्कर्म्यम् - अनुनासिकसन्धिः।
पुरुषोsश्नुते= पुरुषः + अश्नुते- विसर्गसन्धिः (सकारः) रेफः, उकारः गुणः पूर्वरूपं च।
संन्यसनात् = सम् + न्यसनात् - अनुस्वारः, अनुनासिकसन्धिश्च।
▶ समासः
अनारम्भात् = न आरम्भः अनारम्भः, तस्मात् - नञ् तत्पुरुषः।
▶ कृदन्तः
संन्यसनात् = सम् + नि + अस् + ल्युट्। (भावे) तस्मात्।
▶ तद्धितान्तः
नैष्कर्म्यम् = निष्कर्म + ष्यञ्। निष्कर्मणः भावः इत्यर्थः।
🌻🌹🌷💐🌻🌹🌷💐🌻🌹🌷💐🌻🌹🌷💐🌻🌹
                              *गीताप्रवेशात्*